بررسی نکات مهم و کلیدی کتاب هدف گذاری به روش اسمارت (SMART)

با توجه به پژوهش‌های روان‌شناختی، هدف در زندگی می‌تواند به افزایش طول عمر و حال خوش افراد کمک کند؛ ولی اگر این اهداف، SMART نباشند، ممکن است افراد را به سمت سرخوردگی و افسردگی افراد سوق دهند. حالا سوال این است که اهداف SMART چه هدف‌هایی هستند؟ چه ویژگی‌ها و خصوصیاتی دارند؟

بررسی نکات مهم و کلیدی کتاب هدف گذاری به روش اسمارت (SMART)

مطالعات نشان می‌دهد که 97 درصد مردم جهان در زندگی خود اهداف مشخصی دارند.

همچنین از بین 3 درصدی که هدفمند و هوشمندانه زندگی می‌کنند، تنها 1 درصد برای تحقق اهداف خود، وارد میدان می‌شوند و دست به اقدام می‌زنند.

این وضعیت به خوبی نشان می‌دهد که هدف گذاری و برنامه ریزی تا چه اندازه در موفقیت و تحقق خواسته‌های انسان تأثیرگذار است.

این آمارها خیلی از اهداف را به سمت یادگیری هدف‌گذاری سوق می‌دهد.

روش‌های مختلفی برای تعیین اهداف وجود دارد.

یکی از بهترین و مؤثرترین رویکردها برای تعیین اهداف، هدف گذاری به روش اسمارت (SMART) است.

با یک جستجوی ساده در کتاب‌فروشی‌ها و اینترنت می‌توان فهمید که سایت‌ها و کتاب‌های زیادی در مورد هدف گذاری SMART سخن گفته‌اند.

از بین این آثار و سخنرانی‌ها، می‌توان کتاب هنر هدف گذاری به روش اسمارت اثر خانم آنیسا مارکو را یکی از جذاب‌ترین منابع موجود دانست.

در این مقاله تصمیم داریم کلکسیونی از نکات مهم و کلیدی این کتاب ارزشمند را در کنار هم یاد بگیریم.

در صورتی که شما هم دوست دارید شیوه درست هدف گذاری را یاد بگیرید، کافی است چند دقیقه زمان بگذارید و تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.

یک داستان مهم در مورد اهمیت هدف گذاری در زندگی

سال‌ها پیش یک روان‌شناس آمریکایی تصمیم گرفت، قدرت و اهمیت هدف در زندگی انسان را به صورت عملی درک کند و به همین دلیل، آزمایشی را برای افراد سالخورده‌ای که در یک خانه سالمندان زندگی می‌کردند، طراحی کرد.

روزی این روان‌شناس با یک کامیون پر از گل‌های زیبا و خوشبو وارد سرای سالمندان شد و سالمندان را به دو گروه تقسیم کرد.

به یک گروه از سالمندان، یک گل داد و از آن‌ها درخواست کرد که هر روز مقدار مشخصی آب به گل بدهند و در ساعات معینی، آن گل را در معرض نور خورشید قرار دهند.

این روان‌شناس آمریکایی، یک گلدان گل در اتاق هر یک از سالمندان گروه دوم قرار داد و به آن‌ها گفت:

«اگر تمایل دارید به این گل‌ها آب دهید و از آن‌ها نگهداری کنید.اگر هم حال و حوصله نگهداری از گل را نداشتید، بی‌خیالش شوید.»

روزها از پی هم می‌گذشتند و روان‌شناس به مدت 6 ماه، در سرای سالمندان ماند و رفتار هر دو گروه را با دقت زیر نظر قرار داد.

او پس از شش ماه مطالعه، پژوهش و مصاحبه با سالمندان به این نتیجه رسید که سالمندان گروه نخست (کسانی که هدفشان نگهداری منظم و دقیق از گل‌ها بود)، کمتر از گروه دوم، دچار افسردگی شدند، حال بهتری داشتند و کمتر به مرگ فکر کردند.

جالب است بدانید که وجود یک هدف مشخص در زندگی سالمندان، باعث شده بود که نرخ مرگ در سالمندان گروه اول، 30 درصد از کمتر از گروه دوم باشد.

نگهداری از گل‌ها به قدری برای آن‌ها مهم و مفید بود که سبب شد سالمندان گروه اول، داروی کمتری مصرف کنند.

این پژوهش نشان داد که وجود هدف در زندگی انسان، بسیار موثر است و می‌تواند از نظر جسمانی و روانی حال انسان را بهتر کند.

وجود هدف در زندگی مهم است؛ ولی هدفی که SMART باشد!

با توجه به پژوهش‌های روان‌شناختی، هدف در زندگی می‌تواند به افزایش طول عمر و حال خوش افراد کمک کند؛ ولی اگر این اهداف، SMART نباشند، ممکن است افراد را به سمت سرخوردگی و افسردگی افراد سوق دهند.

حالا سوال این است که اهداف SMART چه هدف‌هایی هستند؟ چه ویژگی‌ها و خصوصیاتی دارند؟

آنیسا مارکو، نویسنده کتاب هنر هدف گذاری به روش اسمارت، در کتاب خود توضیح می‌دهد که اهداف اسمارت (SMART) اهدافی هستند که 5 ویژگی داشته باشند.

در واقع کلمه SMART، از قرار گرفتن حرف ابتدایی 5 کلمه انگیسی (Specific، Measurable، Achievable، Relavent وTime-bounded) ساخته شده است.

در ادامه با تعریف دقیق این پنج کلمه از نگاه خانم آنیسا مارکو آشنا خواهیم شد:

1.مشخص بودن (Specific)؛ اولین ویژگی اهداف اسمارت

خانم آنیسا مارکو و سایر افرادی که در زمینه انواع مدل های هدف گذاری فعالیت می‌کنند، بر این باور هستند که هدف باید کاملاً روشن و مشخص باشد.

وقتی از بسیاری از افراد سوال می‌کنیم که زندگی ایده‌آل شما چگونه است؟ شروع به بیان حرفه‌های کلی می‌کنند.

مثلاً می‌گویند که می‌خواهم در آینده ثروتمند شوم یا کسب و کاری بزرگ و پیشرو داشته باشم.

تعداد اندکی از افراد، تصویر دقیقی از آینده خود دارند و حتی متراژ خانه خود یا موجودی حساب خود در آینده را بیان می‌کنند.

اگر می‌خواهید به زندگی خود معنا ببخشید و اهداف ارزنده و جذابی را برای خود تعیین کنید، ابتدا وقت بگذارید، به اهداف خود فکر کنید و یک تصویر روشن و مشخص از اهداف خود ترسیم کنید.

این تصاویر باید به قدری شفاف و مشخص باشند که هیچ‌گونه پوشیدگی و ابهامی در دل آن‌ها راه نداشته باشد.

2.اهداف اسمارت چیست؟ اهدافی که قابل اندازه گیری (Measurable) باشند

در گذشته، وقتی یک کاروان تجاری می‌خواست از ایران به سوی چین حرکت کند، پس از تعیین مقصد نهایی، منزل‌ها و محل‌های اتراق و استراحت خود را تعیین می‌کرد تا بتواند انرژی جسمانی افراد و منابع غذایی کاروان را به بهترین شکل مدیریت کند و به مقصد نهایی (چین) برسد.

این ماجرا برای رسیدن به اهداف مختلف، مصداق دارد.

انرژی جسمانی، تمرکز و اشتیاق ما، محدود و پایان‌پذیر است؛ بنابراین باید اهداف خود را به هدف‌های کوچک‌تر تقسیم کنیم و میزان پیشرفت خود به سوی هر کدام از این هدف‌ها را اندازه بگیریم.

اگر نتوانیم میزان حرکت خود به سوی هدف نهایی را اندازه بگیریم، دقیقاً مثل این است که در یک بیابان بی‌آب و علف به سوی مقصدی نامعلوم حرکت کنیم.

هدف را باید به‌گونه‌ای تعیین کنیم که امکان ردیابی و اندازه‌گیری میزان پیشرفتمان در مسیر تحقق آن هدف، وجود داشته باشد.

یکی از دلایلی که برخی متخصصان، هدف گذاری به روش smart را بهترین روش هدف گذاری معرفی می‌کنند، این است که در این روش، اهداف به‌ گونه‌ای تعیین می‌شوند که شخص بتواند درصد پیشرفت خود در راستای تحقق هدف را اندازه‌گیری کند.

3.ظریف‌ترین ویژگی اهداف در تکنیک اسمارت چیست؟ قابل دستیابی بودن (Achievable)

اگر پای صحبت روان‌شناسان باتجربه و کارکشته بنشینید، داستان مراجعان بسیاری را برای شما روایت می‌کنند که بر اثر تعیین اهداف رویایی و ناممکن و ناتوانی در تحقق چنین اهدافی، به افسردگی مبتلا شده‌اند.

گاهی مواقع این سرخوردگی و افسردگی، عزت نفس شخص را لگدکوب می‌کند و او را تا پرتگاه خودکشی پیش می‌برد.

کتاب هنر هدف گذاری به روش اسمارت به ما می‌آموزد که اهدافی، ممکن و شدنی برای خود ترسیم کنیم و در هنگام تعیین اهداف، محدودیت‌های شخصی، شرایط اجتماعی و منابع در دسترس خود را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم.

روان‌شناسان، هدف‌گذاری را تحسین می‌کنند و آن را مثبت می‌دانند؛ ولی با رویاپردازی در هنگام تعیین اهداف، مخالف هستند.

4.مربوط بودن (Relevant) اهداف به زندگی؛ ستون هدف گذاری به روش SMART

فرض کنید که شخصی تا 5 سال آینده می‌خواهد یک رمان جذاب و پرکشش، روانه بازار کند و هدف اصلی او در زندگی، نگارش این رمان است.

حال او به جای رفتن به کلاس نویسندگی و مطالعه کتاب‌های آموزش رمان، وقت خود را صرف یادگیری کسب و کار اینترنتی می‌کند و هیچ زمانی را به آموزش رمان‌نویسی اختصاص نمی‌دهد.

با این تفاصیل، قطعاً شخص پس از 5 سال به هدف خودش نمی‌رسد؛ چون گام‌ها و استراتژی او، مربوط به هدفش نیست.

هم‌راستا بودن گام‌ها، اقدامات و راهبرد با هدف نهایی، مهم‌ترین اصلی است که باید در هدف گذاری به روش SMART مد نظر قرار دهید.

شاید این نکته، بدیهی به نظر برسد؛ ولی وقتی زندگی اکثر افراد را زیر ذره‌بین بگذارید، آشکارا به نامرتبط بودن اهداف و اقدامات آن‌ها پی می‌برید.

5.زمان‌مند بودن (Time-bounded)؛ اصلی که شما را 100 قدم به هدف نزدیک‌تر می‌کند

در سال 1957، شخصی به نام « سیریل نورث‌کوت پارکینسون»، قانونی به نام قانون پارکینسون ابداع کرد.

بر اساس این قانون، هر مقدار زمان که به یک کار مشخص اختصاص دهید، آن کار به همان میزان طول خواهد کشید.

مثلاً اگر 30 دقیقه برای یک کار در نظر بگیرید، آن کار 30 دقیقه طول می‌کشد و اگر برای همان کار 30 دقیقه‌ای، 3 ساعت زمان اختصاص دهید، این نیم‌ساعته، 3 ساعت از زمان شما را حیف و میل خواهد کرد.

با توجه به قانون پارکینسون، باید در هنگام هدف‌گذاری، به این مسئله فکر کنید که تحقق هدف مورد نظر شما، چقدر زمان نیاز دارد؟ سپس هدف خود را به چند هدف کوچک‌تر تبدیل کنید و برای هر کدام از این اهداف کوچک‌تر، زمان مشخصی در نظر بگیرید.

در هدف گذاری به روش اسمارت، زمان‌مند بودن اهداف بسیار مهم است و از اتلاف عمر و اشتیاق شما جلوگیری می‌کند.

مراحل تحقق اهداف بر اساس آموزه‌های کتاب هدف گذاری به روش اسمارت

آنتوان دو سنت اگزوپری، نویسنده کتاب تحسین‌شده و معروف شازده کوچولو بر این باور است که «هدف بدون برنامه، صرفاً یک آرزوست.»

در واقع هدفی که پشتش برنامه عملی و اقدام نباشد، راه به جایی نمی‌برد؛ بنابراین باید برای اهداف خود، یک برنامه مشخص و عملی طراحی کنیم.

خانم آنیسا مارکو در کتاب هنر هدف گذاری به روش اسمارت، شیوه تحقق اهداف را به صورت مرحله به مرحله توضیح می‌دهد.

در ادامه این بخش، مراحل خانم مارکو را یکی پس از دیگری توضیح خواهیم داد:

مرحله اول: اهداف خود را مشخص و بر اساس زمان به دو دسته تقسیم کنید

خانم مارکو بر این باور است که هدف گذاری به روش SMART در تمامی ابعاد زندگی مثل کار، تحصیل، ثروت‌آفرینی، سلامتی و تفریح، قابل اجرا و پیاده‌سازی‌ست.

نویسنده کتاب هدف گذاری به روش اسمارت از ما می‌خواهد اهداف خود را در تمامی ابعاد زندگی مشخص کنیم و سپس این اهداف را در دو دسته »کوتاه‌مدت» و «بلندمدت» جای دهیم.

اهداف کوتاه‌مدت، اهدافی هستند که قصد داریم در عرض یک سال، به آن‌ها جامه عمل بپوشانیم.

اهداف بلندمدت، اهدافی هستند که تحقق آن‌ها به 3 تا 5 سال زمان نیاز دارد.

نکته‌ای که در هدف‌گذاری باید مد نظر قرار دهید، نوشتن اهداف و زمان‌مند کردن آن‌هاست.

کاغذ یا فایل کامپیوتری که هدف‌تان و برنامه زمانی تحقق آن را روی آن می‌نویسید، نگه دارید و هر چند وقت یکبار، آن را نگاه کنید و مطالبش را بخوانید.

مرحله دوم: تابلو یا تخته آرزوهای خود را بیافرینید

اکنون که اهداف خود را مشخص و بر اساس زمان، دسته‌بندی کردید، زمان آن است که تابلوی آرزوهای خود را خلق کنید.

برای خلق این تابلو، هر کدام از اهداف خود را در نظر بگیرید و یک تصویر ذهنی از لحظه تحقق آن آرزو در ذهن خود بیافرینید.

جالب است بدانید که این موضوع از نظر دینی هم تأیید شده است.

حضرت امام صادق (ع) در حدیثی می‌فرمایند:

هرگاه دعا كردی، بپندار كه خواسته‌ات، پشت در است.

در واقع ایشان از ما انتظار دارند که پس از دعا، ایمان داشته باشیم که دعایمان، اجابت شده است.

وقتی هدفی را مد نظر دارید و در پی تحقق آن هستید، تصور کنید که آن هدف محقق شده است و لحظه تحقق آن را در ذهن خود مجسم کنید.

همچنین به احساس خوشایندی که تحقق آن هدف در زندگی شما ایجاد می‌‌کند، فکر کنید.

پس از نقش بستن تابلوی آرزوها در ذهن‌تان، آن را روی کاغذ ترسیم کنید.

این نقاشی را جایی بگذارید که بتوانید به راحتی آن را ببینید.

مرحله سوم: چرایی هدف خود را پیدا کنید؛ اشتیاق مهم‎ترین دارایی شماست

یکی از مهم‌ترین گام‌هایی که برای رسیدن به هدف خود باید بردارید، پیدا کردن دلیل و چرایی هدفتان است.

هر چقدر دلایل مهم‌تر و ارزشمندتری برای هدف خود بیابید، قطعاً انگیزه و اشتیاقتان برای محقق کردن آن هدف بیشتر می‌شود.

توجه داشته باشید اگر چرایی و فلسفه هدف خود را پیدا نکنید، محقق کردن آن هدف برایتان بی‌معنی می‌شود.

مطالعات نشان می‌دهد که شور و اشتیاق، مهم‌ترین دارایی ما برای تحقق هدف‌هایمان است.

پس از درک چرایی هدف و کسب اشتیاق، باید انضباط شخصی، پایداری و ثبات قدم و ایمان به خودتان را یاد بگیرید.

انسانی که به خودش و توانمندی‌هایش ایمان و باور دارد، قطعاً با جرئت و اعتماد به نفس بیشتری به سمت اهدافش حرکت می‌کند.

مرحله چهارم: نوشتن برنامه اقدام عملی و اجرای برنامه‌ها

اگر هدف بزرگی برای خودتان تعیین کرده‌اید و می‌خواهید در یک بازه زمانی مشخص، آن هدف را محقق کنید، باید هدفتان را به هدف‌های کوچک‌تری تقسیم کنید.

این کار به کاهش اضطراب شما کمک می‌کند و باعث می‌شود که با جرئت بیشتری، وارد مسیر تلاش و کوشش شوید.

اکنون که هدف خود را به اهداف کوچک‌تر تقسیم‌بندی کردید، زمان آن است برای هر کدام از این هدف‌های کوچک‌تر، یک برنامه اقدام عملی بنویسید.

توجه داشته باشید که اگر آن هدف‌های کوچک‌تر نیز به نظرتان اضطراب‌آور و نشدنی هستند، ناامید نشوید؛ بلکه دوباره این هدف‌های کوچک را به هدف‌های کوچک‌تر تبدیل کنید و برای این هدف‌های کوچک‌تر، یک برنامه اقدام عملی بنویسید.

پس از نگارش برنامه اقدام، تلاش و کوشش را با تمام توان برای تحقق اهدافتان آغاز کنید.

مرحله پنجم: پاداش دادن به خود را فراموش نکنید

یکی از گام‌های مهم برای تحقق اهداف، پاداش دادن به خودتان است.

برای پاداش دادن به خودتان، ابتدا با خود قرار بگذارید که وقتی مقدار مشخصی از کار خود را به پایان رساندید، به خودتان پاداش معینی بدهید.

باید مقدار کام و نوع پاداش، معقول و مشخص باشد.

توجه داشته باشید که پاداشی که تعیین می‌کنید، برای شما دوست‌داشتنی و انگیزه‌بخش باشد و شور و اشتیاق لازم برای تلاش و کوشش را برای شما مهیا کند.

جلسات کوچینگ کارژول؛ فضایی صمیمی و حرفه‌ای برای حل چالش‌های هدف‌گذاری

در این مقاله تلاش کردیم با مفهوم هدف گذاری به روش اسمارت (SMART) آشنا شویم.

همچنین مراحل تحقق اهداف را بر اساس آموزه‌های کتاب هنر هدف گذاری به روش SMART توضیح دادیم.

امیدواریم که درس‌ها و نکات این مقاله، در هنگام هدف‌گذاری و تلاش برای تحقق اهداف به شما کمک کند.

در ابتدای هر سال، بسیاری از افراد با کلی اندیشه و تفکر، اهداف جذابی را برای خود تعیین می‌کنند؛ ولی از پس تحقق این اهداف برنمی‌آیند.

افراد مختلفی با این چالش روبرو هستند و دوست دارند با یک متخصص و کوچ حرفه‌ای در این زمینه گفتگو کنند.

کوچ‌های توانمند با تکیه بر دانش و تجربه خود می‌توانند راهکارهایی عالی و موثر برای هدف‌گذاری صحیح و هوشمندانه پیشنهاد دهند.

یکی از خدمات اصلی مجموعه کارژول، کوچینگ و مشاوره فردی و گروهی به افراد است.

در صورتی که قصد دارید شیوه درست هدف‌گذاری را یاد بگیرید یا راحت‌تر به اهداف خود برسید، پیشنهاد می‌شود که از خدمات کوچینگ مجموعه کارژول استفاده کنید.

برای استفاده از خدمات کوچینگ کارژول، کافی است وارد صفحه درخواست کوچینگ شغلی یا فردی شوید و فرم ثبت نام را تکمیل کنید.

پس از تکمیل فرم، کارشناسان کارژول در اولین فرصت با شما تماس می‌گیرند و هماهنگی‌های لازم برای برگزاری جلسه را انجام می‌دهند.

شما از چه روشی برای هدف‌گذاری استفاده می‌کنید؟ از نظر شما بهترین روش هدف گذاری چیست؟ آیا تاکنون از روش هدف گذاری SMART برای تحقق اهداف خود استفاده کرده‌اید؟ از نظر شما این روش چه مزایا و معایبی دارد؟ لطفاً نظرها و پیشنهادهای خود را با ما و سایر همراهان مجموعه کارژول در بخش نظرات (زیر همین مقاله) به اشتراک بگذارید.